سجع در ادبیات
سجع در ادبیات فارسی آن است که در پایان جملات نثر کلماتی بیاید که در وزن، حروف، آخر یا هر دو (وزن و حروف) یکسان باشد. از همین رو سجع به سه دسته زیر تقسیم میشود.
سجع در معنای لغوی یعنی بیان سخن با قافیه.
1- سجع مطرف
اگر دو کلمه حروف آخر یکسان داشته باشند ولی وزن مشترک نداشتند سجع مطرف است. مثل روح-فتوح / کار-شکار
حیات-ذات/ تاب-عتاب / تاب-عتاب
همچنین بخوانید: ترصیع و موازنه در ادبیات
2- سجع متوازی
اگر دو کلمه حروف آخر و وزن یکسان داشتند آن دو کلمه سجع متوازی دارند. مثل: کمتر-بهتر/ مال-خال/نعمت-قربت
3-سجع متوازن
اگر دو کلمه حروف پایانی یکسان نداشتند ، اما وزن یا تعداد حجا یکسانی داشتند آن دو کلمه سجع متوازن دارند.
مثل: در نزد اهل علم محبوب است و در نزد بی خردان محبوب ، محبوب و محبوب دارای ۳ هجا اند.
مثل عجب و عذر / بی شمار و بی حساب