تقسیم بندی اسم بر اساس نکره یا معرفه:اسم بر اساس مشخص و نامشخص بودن به دو دسته معرفه و نکره تقسیم می شوند.
معرفه
اسم معرفه به اسمی گفته می شود که برای گوینده، خواننده و یا شنونده آشنا باشد. برای مثال در فارسی می گوییم : علی را دیدم ← در اینجا علی اسم معرفه است. از نشانه های اسم معرفه در عربی این است که در ابتدا (الـ) می گیرد که یادگیری این نشانه نیز در دوره های آموزشی پایه و متوسط به بالا برای تشخیص اسم لازم است. مثال: هٰذَا الْکِتابَ کلمــه (الْکِتابَ) در اینجا به دلیل وجود (الـ) در ابتدایش معـرفه محسوب می شود.
-همانطور که گفته شد اسم معرفه، اسمی است که از پیش به آن آگاهی داریم و آن را میشناسیم ، پس ممکن است در یک متن ابتداء اسم به شکل نکره بیاید و در جملات بعد به دلیل اینکه قبلأ معرفی شده، به صورت معرفه بیاید. همچنین اگر تصویری برای توضیح وجود داشته باشد، اسم یا صفتی که استفاده می کنیم (الـ) خواهند گرفت، زیرا تصویر مشخصه ای از آن می باشد. در مثال قبلی هم این موضوع رعایت شده است.
نکره
اسم نکره به اسمی گفته می شود که برای گوینده، خواننده و یا شنونده آشنا نمی باشد. از این رو به آن نکره گفته می شود. برای مثــال در فارسی می گوییم: کتابی را دیدم← کلمة کتابی نکره می باشد و مشخص نیست که کدام کتاب و (ی) انتهای آن (ی نکره) است. در عربی در انتهای کلمه ای که اسم نکره است، یکی از این تنوین ها می آید. (ـًــــــٍــــــٌـ). مثال: مُعلِّمٌ = معلّمی رَجُلاٌ = مردی -همان طور که یاد گرفتید اسم های نکره در پایان تنوین می گیرند. تنوین: اگر حرکات (کسره{ــِـ}/فتحه{ــَـ}/ضمه{ــُـ}) را با نون ساکن (بدون حرکت) تلفظ کنیم به صورت زیر در می آیند که به آنها تنوین می گویند. تنوین نصب: ــَـ + نْ ← ــًـ در تلفظ ← (اَنْ) تنوين جر: ــِـ + نْ ← ــٍـ در تلفظ ← (اِنْ) تنوين رفع: ــُـ + نْ ← ــٌـ در تلفظ ← (اُنْ) شیوه استفاده از تنوین در تبدیل اسم به نکره:
– تنوین نصب: اگر بخواهیم اسمی را به نکره با تنوین نصب تبدیل کنیم، کافی است اگر در ابتدایش (الـ) و جود داشت، آن را حذف کنیم. سپس به انتهای کلمه نگاه کنیم. اگر در انتهای کلمه، الف وجود نداشت، الف اضافه می کنیم و در آخر تنوین را بر روی آن قرار می دهیم. مثال: الکِتاب ← حذف الـ ← کِتاب + ا ← کِتابا + ــًـ ← کِتاباً← معنی :کتابی *نکته: به کلمه ای که تنوین نصب یا حرکت ــَـ را در پایان خود داشته باشد، منصوب می گویند. تنوین جر و رفع: برای تبدیل اسم به نکره با تنوین جر و رفع، کافی است اگر در ابتدای آن الـ وجود داشت آن را حذف کنیم و در آخر تنوین را قرار دهیم. *نکته* :به کلمه ای که تنوین جر یا حرکت ــِـ و یا حرف (ین) را در پایان خود داشته باشد، مجرور می گویند.
بیشتر بخوانید: ترکیب وصفی چیست؟
*نکته*:به کلمه ای که تنوین رفع یا حرکت ــُـ و یا یکی از حرف های( ان یا ون ) را در پایان خود داشته باشد، مرفوع می گویند.*نکته*: اسم یا تنوین می گیرد یا (الـ) و نمی تواند هر دو را داشته باشد.
– بعضی اسم ها هستند که تنوین دارند. اما تنوین آن را تنوینِ نکره به حساب نمی آوریم، بلکه معرفه می باشند. این گونه اسم ها برای برخی اسامی اسـتفاده می شود که به آنها اســم خاص یا عَلَم می گویند. مثال: عَبّاسٌ / کاظِمٌ -برخی اسم ها هم هستند که (الـ) نمی گیرند. اما اسم معرفه محسوب می شوند و شامل اسم های جهانی مانند نام افراد ، شهرها ، کشورها و … میشوند. این گونه اسم ها را غیرمنصرف می گویند. مثل: هاشم، بیروت و….
*نکته* همان طوركه قبلأ هم خواندید اسامي غيرمنصرف می توانند مؤنث و یا مذکر باشند. برای تشخیص آنها فقط بایستی به معنا و مفهوم آنها مراجعه کرد نه به نشان هایی که در آخرشان وجود دارند.
حال که با اسم های نکره و معرفه آشنا شدید دیگر می دانید که اگر نشانه های این دو اسم در اول و یا آخر یک کلمه وجود داشته باشند، آن کلمه می تواند اسم باشد. این مورد جهت تفهیم بهتر آمده است و از اهداف کتاب هفتم یادگیری قواعد این دو نوع اسم نیست ، اما هدف تشخیص اسم است که بهتر است زبان آموز برای یادگیری بهتر و جلوگیری از سر درگمی این مورد را مطالعه نماید.
