انواع اسم در عربی

اسـم در عربی دارای انـواعی است که هریک از آنها نشانه های خاص خود را دارند و شامل دسته های زیر می شوند:

الف-تقسیم بندی اسم بر اساس جنسیت:1-اسم مذکر 2- اسم مونث

ب- تقسیم اسامی فوق بر اساس تعداد به دسته های: 1-مفرد 2-مثنی(دوتا) 3-جمع سالم (بیش از 2تا) 4-جمع مکسر(شکسته شده و بی قاعده)

ج-تقسیم بر اساس مشخص بودن و نامشخص بودن به:1-معرفه 2-نکره”

مفرد مذکر

اسم مذکر به اسمی می گویند که برای افراد(مرد)  یا اشیایی که مذکر هستند استفاده می شود و بر اساس تعداد نیز به سه دسته اصلی:مفرد،مثنی و جمع تقسیم می شوند.

1-مفرد مذکر:

1-1-نشانه: شكل مفرد اين اسم علامت خاصي ندارد. مثل:بَقَر: گاو نر / طَبيب: پزشک مرد / هٰذَا الرَّجُلُ طَبیب: این مرد پزشک است. نشانه ها و شکل صفت های اشاره به مفرد مذکر:

2- صفت های اشاره این اسم عبارت اند از:

1-2- (هٰذا) به معنای این (این مذکر) که برای شخص و یا شئ نزدیک استفاده می شود. هٰذَا الرَّجُل: این مرد / هٰذَا الثَمَر: این میوه

2-2- (ذٰلِكَ) به معنای آن (آن مذکر) که برای شخص و یا شئ دور استفاده میشود. ذٰلِكَ الرَّجُل: آن مرد / ذٰلِكَ الثَمَر: آن میوه*نکته:توجه داشته باشید که اگر اسمِ بعد از صفت اشاره در ابتداء (الـ) داشته باشد آن را باید به شکل {صفت اشاره + اسم} معنی کنید. و در صورتی که (الـ) را نداشته باشد باید آن را به شکل {صفت اشاره + اسم + است} معنی کنید.مثال:ذٰلِكَ الثَمَر: آن میوه / ذٰلِكَ ثَمَر: آن میوه است. نشانه ها و شکل صفت های پسین مفرد مذکر:

3-صفت های این اسم مانند خود این اسم فاقد نشانه هستند و به شکل مفرد خواهند بود. مثل: جَميل: زیبا / ناجِح: موفق

مفرد مونث

اسم مونث به اسامي مرتبط با زنان، جانوران ماده و… گفته می شود. حرف (ة یا ـة) که در آخر برخی اسم ها می آید و یکی از نشانه های مفرد مؤنث(1نفر از جنس مؤنث) می باشد. البته در بخش های بعدی با اسامی غیر منصرف آشنا خواهید شد که در آخر خود این نشانه ها را ندارد. اما از روی معنا و ظاهرشان می فهمیم که مؤنث هستند. مثل:وَردَة: گل ماده / بَقَرَة: گاو ماده / طَبيبَةٌ: پزشک زن / جمیلة: زن زیبا / هٰذِهِ الْمَرأَةُ طَبيبَةٌ: این زن پزشک است

مثنی مذکر

مثنی(دونفر) مذکر اسمی است که بر دو شخص(مرد)، جاندار و یا اشیاء (مذکر) دلالت دارد. مثنی مذکر: از نشانه های این اســم آمدن (انِ یا يْنِ)در انتــهای شکل مفرد این اسم است. توجه داشته باشید که آمدن هریک از این نشانه ها، ترجمه این اسم را دچار تغییر نمی کند. اما نشانه (يْنِ) برای اسامی مثنی مذکری که در ابتدای جمله می آیند، استفاده نمی شود، بلکه در دیگر بخش های جمله می آید و در این حالت باید از نشانه (انِ) برای این اسامی در ابتدای جمله استفاده کرد. این مورد را بهتر است جهت آزمون های چند گزینه ای در نظر بگیرید. مثلأ: مُعَلِّمین = مُعَلِّمان -نحوه ساخت اسم مثنی مذکر: شکل مفرد + (انِ) یا (يْنِ) = مثنی مذکر

مثال:

1- مُعَلِّمَ: معلم(مذکر)   مُعَلِّم + انِ : مُعَلِّمان ←دو معلم(مذکر) مُعَلِّم + ینِ : مُعَلِّمینِ ← دو معلم(مذکر)مُعَلِّمینِ = مُعَلِّمان = دو معلم(مذکر)

2- طَبيب: پزشک(مذکر) طَبيب + انِ : طَبيبانِ ← دو پزشک(مذکر)طَبيب + ینِ : طَبيبينِ ← دو پزشک(مذکر)طَبيبانِ =  طَبيبينِ = دو پزشک(مذکر)

*همان طور که در دو مثال فوق مشاهده کردید، آمدن (انِ) یا (يْنِ) تغییری در معنای اسم مثنی ایجاد نمی کند.

-صفت های اشاره به این اسم عبارت اند از:

1-(هذانِ) به معنای این دو مذکر (اینها) که برای اشخاص و یا اشیاء نزدیک استفاده می شود.مثال: هذانِ المُعَلِّمانِ: این معلم ها(دو مذکر)هذانِ الطَبيبينِ: این پزشک ها(دو مذکر)

2-(هَذَين) این صفت اشاره برای دوره های تخصصی تر آموزش داده می شود اما  اسم اشاره برای مثنی در حالت نصب و جر ، رجوع به هذا می باشد.

*نکته* توجه داشته باشید که اگر اسمِ بعد از صفت اشاره در ابتداء (الـ) داشته باشد آن را باید به شکل {صفت اشاره + اسم} معنی کنید و در صورتی که (الـ) را نداشته باشد باید آن را به شکل {صفت اشاره + اسم + است} معنی کنید.

مثال:هذانِ المُعَلِّمانِ: این معلم ها(دو مذکر) هذانِ مُعَلِّمانِ: این دو معلم هستند. همان گونه که مشاهده کردید در مثال فوق وجود (الـ) می تواند معنی عبارت را تغییر دهد و به جمله کوتاه تبدیل کند.-شکل صفت های پسین: صفت های این اسم مانند شکل مفرد خود این اسم در انتهایشان (انِ) یا (يْنِ) خواهند گرفت .

مثال: جَميل + انِ  = جَمیلانِ = زیبا(صفت برای مثنی مذکر) ناجِح + ینِ  =  ناجِحینِ = موفق(صفت برای مثنی مذکر

*نکته* توجه داشته باشید که اگر اسم مثنی مذکر با نشانه (انِ) بیاید صفت پسین آن نیز باید همین نشانه را بگیرید و اگر با نشانه (يْنِ) بیاید صفت پسین آن هم باید همین نشانه را در انتهای خود بگیرد، البته با رعایت شرط یکسان بودن تعداد و جنسیت.

مثنی مونث

مثنی(دونفر) مونث: اسمی است که بر دو شخص(زن)، جاندار و یا اشیاء (مونث) دلالت دارد. -نشانه های اسم مثنی مؤنث: از نشانه های این اسم آمدن (انِ یا ــَـيْنِ) در انتهای شکل مفرد این اسم است. *توجه داشته باشید که آمدن این هریک از این نشانه ها ترجمه این اسم را دچار تغییر نمی کند. اما نشانه (ــَـيْنِ) برای اسامی مثنی مؤنث ی که در ابتدای جمله می آیند استفاده نمی شود، بلکه در دیگر بخش های جمله می آید و در این حالت باید از نشانه (انِ) برای این اسامی در ابتدا جمله استفاده کرد؛این مورد را بهتر است جهت آزمون های چند گزینه ای در نظر بگیرید.همچنین در اسم مؤنث  نشانه ة یا ـة که در آخر شکل مفرد این اسم می آیند به شکل کشیده ( ت ) در می آیند. -مثال:

1- مُعَلِّمَة: معلم(مؤنث )      مُعَلِّمَة ← تبدیل ـة  به  ت + انِ = مُعَلِّمَتانِ به معنای دو معلم(مؤنث ) مُعَلِّمَة ← تبدیل ـة  به  ت + ــَـ + ينِ = مُعَلِّمَتَینِ به معنای دو معلم(مؤنث مُعَلِّمَتانِ = مُعَلِّمَتَینِ = دو معلم(مؤنث )

2- طَبيبَة: پزشک(مؤنث ) طَبيبَة ← تبدیل تبدیل ـة  به  ت + ینِ = طَبیبَتانِ به معنای دو پزشک(مؤنث ) طَبيبَة ← تبدیل ـة  به  ت + ــَـ + ينِ = طَبيبَتَینِ به معنای دو پزشک(مؤنث ) طَبیبَتانِ = طَبيبتَینِ = دو پزشک(مؤنث صفت های اشاره به این اسم عبارت اند از:

1-(هاتانِ) به معنای این دو مؤنث  (اینها) که برای اشخاص و یا اشیاء نزدیک استفاده می شود. مثال: هاتانِ المُعَلِّمَتانِ: این معلم ها(مؤنث )  هاتانِ الطَبيبتَینِ: این پزشک ها(مؤنث )

2-(هاتِينِ)  به معنای این دو مؤنث (اینها) می باشد.

*نکته* توجه داشته باشید که اگر اسمِ بعد از صفت اشاره در ابتداء (الـ) داشته باشد آن را باید به شکل {صفت اشاره + اسم} معنی کنید. و در صورتی که (الـ) را نداشته باشد باید آن را به شکل {صفت اشاره + اسم + است} معنی کنید.

مثال: هاتانِ المُعَلِّمَتانِ: این معلم ها(مؤنث ) هاتانِ المُعَلِّمَتانِ: اینها(دو زن) معلم هستند. -شکل صفت های پسین: صفت های این اسم مانند شکل مفرد خود این اسم در انتهایشان (انِ) یا (ــَـيْنِ) خواهند گرفت .

مثال: جَميلَة + انِ = جَمیلَتانِ = زیبا(صفت برای مثنی مؤنث ) ناجِحَة + ینِ = ناجِحَتَینِ = موفق(صفت برای مثنی مؤنث )

*نکته* اگر به دقت به مثال ها توجه کرده باشید می بینید که در تبدیل اسم مفرد مؤنث  به مثنی با نشانه (ــَـيْنِ) حرف {ـة} علاوه بر تغییر شکل به {ت} ، حرکت فتحه{ــَـ} نیز می گیرد و سپس با نشانه خود جمع می-شود. (این مورد برای صفات این اسم نیز صدق می کند.)

نکته* توجه داشته باشید که اگر اسم مثنی مؤنث ی با نشانه (انِ) بیاید صفت پسین آن نیز باید همین نشانه را بگیرید و اگر با نشانه (ــَـيْنِ)  بیاید صفت پسین آن هم باید همین نشانه را در انتهای خود بگیرد، البته با رعایت شرط یکسان بودن تعداد و جنسیت

جمع مذکر سالم

جمع مذکر سالم: اسمی است که بر بیش از دونفر (مرد)، جاندار و یا اشیاء (مذکر) دلالت دارد. -نشانه جمع مذکر سالم: از نشانه های این اسم آمدن (ونَ یا ينَ) در انتهای شکل مفرد این اسم است. *آمدن این هریک از این نشانه ها ترجمه این اســم را دچار تغییر نمی کند. مثال:

1- مُعَلِّمَ : معلم(آموزگار)  مُعَلِّم + ونَ : مُعَلِّمونَ ← معلم ها(مذکر) / معلمان(مذکر) مُعَلِّم + ینَ : مُعَلِّمینَ ← معلم ها(مذکر) / معلمان(مذکر) مُعَلِّمونَ = مُعَلِّمینَ = معلم ها(مذکر) / معلمان(مذکر) – طَبيب : پزشک(مذکر) طَبيب + ونَ : طَبيبونَ ← پزشکان(مذکر)/ پزشک ها(مذکر) طَبيب + ینَ : طَبيبينَ ← پزشکان(مذکر) / پزشک ها(مذکر طَبيبونَ =  طَبيبينَ = پزشکان(مذکر) / پزشک ها(مذکر)

*همان طور که در دو مثال فوق مشاهده کردید آمدن )ونَ) یا (ينَ) تغییری در معنای اسامی جمع ایجاد نمی کند. توجه داشته باشید که در ترجمه اسامی جمع نباید از جمله {سه…} استفاده کرد بلکه باید مانند مثال های فوق، آن را به صورت {…ها/ …ان} ترجمه کرد. -صفت های اشاره به این اسم عبارت اند از:

1-(هٰؤلاءِ) به معنای این مذکر ها (اینها) که فقط برای اشخاص (انسان های) نزدیک استفاده می شود. مثال: هٰؤلاءِ المُعَلِّمونَ: این معلم ها(مذکر)  هٰؤلاءِ الطَبيبينَ: این پزشک ها(مذکر)

2-( أولئِٰكَ) به معنای آن مذکر ها (آنها) که فقط برای اشخاص (انسان های) دور استفاده می شود.

مثال: أولئِٰكَ المُعَلِّمونَ: آن معلم ها (مذکر)    أولئِٰكَ الطَبيبينَ: آن پزشک ها(مذکر)

*توجه داشته باشید که اگر اسمِ بعد از صفت اشاره در ابتداء (الـ) داشته باشد آن را باید به شکل {صفت اشاره + اسم} معنی کنید

و در صورتی که (الـ) را نداشته باشد باید آن را به شکل {صفت اشاره + اسم + است} معنی کنید همچنین اگر بعد از صفت اشاره ، اسم جمعی با ( الـ ) بیاید باید آن را به شکل { این … ها } ترجمه کرد. یعنی پس از اسم اشاره باید اسمی که با (الـ) آمده را با حرف (ها) جمع ببندیم.

مثال: هٰؤلاءِ طَبيبينَ: اینها پزشک هستند(مذکر) هٰؤلاءِ الطَبيبينَ: این پزشک ها(مذکر أولئِٰكَ مُعَلِّمونَ: آنها معلم هستند. (مذکر) أولئِٰكَ المُعَلِّمونَ: آن معلم ها(مذکر) -شکل صفت های پسین: صفت های این اسم مانند شکل مفرد خود این اسم در انتهایشان (ونَ) یا (ینَ) خواهند گرفت. مثال: جَميل + ونَ = جَمیلونَ = زیبا(صفت برای جمع مذکر سالم) ناجِح + ینَ  =  ناجِحَینَ = موفق(صفت برای جمع مذکر سالم) * توجه داشته باشید که اگر اسم مذکر سالمی با نشانه (ونَ) بیاید صفت پسین آن نیز باید همین نشانه را بگیرید و اگر با نشانه (ینَ) بیاید صفت پسین آن هم باید همین نشانه را در انتهای خود بگیرد، البته با رعایت شرط یکسان بودن تعداد و جنسیت.

جمع مونث سالم

جمع مونث سالم: اسمی است که بر بیش از دونفر (زن)، جاندار و یا اشیاء (مونث) دلالت دارد.

همچنین بخوانید: آموزش ترکیب و صفی و اضافی در عربی

-نشانه جمع مونث سالم: از نشانه های این اسم آمدن ( ات ) در انتهای شکل مفرد این اسم است. مثال:

1- مُعَلِّمَة: معلم(مؤنث )      مُعَلِّمَة ← حذف ـة  + ات = مُعَلِّمات به معنای معلمان(مؤنث )

2- طَبيبَة: پزشک(مؤنث ) طَبيبَة ← حذف ـة  + ات  = طَبیبات به معنای پزشکان(مؤنث ) *نکته* در موقع اضافه کردن ( ات ) به آخر شکل مفرد مؤنث حرف ( ـة ) حذف می شود و ( ات ) به انتهای اسم می چسبد و جمع مؤنث سالم را تشکیل می دهد. *در ترجمه اسامی جمع نباید از جمله {سه…} استفاده کرد بلکه باید آن را به صورت {…ها/ …ان} ترجمه کرد. -صفت های اشاره به این اسم عبارت اند از:

1-(هٰؤلاءِ) به معنای این مؤنث  ها (اینها) که فقط برای اشخاص (انسان-های) نزدیک استفاده می شود. مثال: هٰؤلاءِ المُعَلِّمات: این معلمان(مؤنث )   هٰؤلاءِ الطَبیبات: این پزشکان(مؤنث )

2-(أولئِٰكَ) به معنای آن مؤنث ها (آنها) که فقط برای اشخاص (انسان-های) دور استفاده می شود. مثال: أولئِٰكَ المُعَلِّمات: آن معلمان (مؤنث ) أولئِٰكَ الطَبیبات: آن پزشکان(مؤنث )

*توجه داشته باشید که اگر اسمِ بعد از صفت اشاره در ابتداء (الـ) داشته باشد آن را باید به شکل {صفت اشاره + اسم} معنی کنید و در صورتی که (الـ) را نداشته باشد باید آن را به شکل {صفت اشاره + اسم + است} معنی کنید. همچنین اگر بعد از صفت اشاره ، اسم جمعی با ( الـ ) بیاید باید آن را به شکل { این … ها } ترجمه کرد. یعنی پس از اسم اشاره باید اسمی که با ( الـ ) آمده را با حرف (ها) جمع ببندیم .

-شکل صفت های پسین: صفت های این اسم مانند شکل مفرد این اسم در انتهایشان ( ات ) میگیرند. مثال: جَميلَة + ات = جَمیلات = زیبا(صفت برای جمع مؤنث  سالم) ناجِحَة + ات = ناجِحات = موفق(صفت برای جمع مؤنث  سالم) نکته* اگر به مثال ها توجه کرده باشید ، می بینید که در تبدیل اسم مفرد مؤنث به جمع مؤنث  سالم حرف ماقبل آخر به حرف ساکن تبدیل می گردد و حرف {ـة} که در آخر شکل مفرد این اسم قرار دارد حذف می شود ؛ سپس ( ات ) را به انتهای آن اضافه می کنیم. (این مورد برای صفات این اسم نیز صدق می کند.)

جمع مکسر

جمع مکسّر: همان گونه که قبلأ اشاره شد اسامی جمع مکسّر معمولأ قاعده و قانون خاصی ندارند و تنها شیوه یادگیری آنها به خاطر سپردنشان است. البته گاهی اوقات این اسامی بر وزن «مَفاعِل» ، «مَفاعیل»، «فَواعِل» و یا «فَواعیل» می آیند و به جمع تبدیل می شوند.

*نکته* برخی از اسامی مکسر به گونه ای هستند که به ظاهر جمع مؤنث به نظر می رسند؛ در این مواقع برای تشخیص نوع جمع باید به شکل مفردشان توجه کنیم. مثال: أطفال: طِفْ لابیات: بیت مَفاتيح: مِفْتاح گفتیم برای تشخیص نوع جمع باید به شکل مفردشان توجه کنیم. برای مثال:

1- حدائق(باغ ها) : جمع مکسرِ مؤنث است لذا شکل مفرد آن (حدیقة) می باشد و در انتهای خود نشانه مفرد مؤنث را دارا می باشد، پس مؤنث است .

2- أطفال (کودکان) : جمع مکسرِ مذکر است، لذا شکل مفرد آن (طِفْل) است. صفت های اشاره به این اسم عبارت اند از:

1- (هٰؤلاءِ) به معنای این (اینها) که فقط برای اشخاص (انسان های) نزدیک استفاده می شود.

2- (أولئِٰكَ) به معنای آن (آنها) که فقط برای اشخاص (انسان های) دور استفاده می شود.

اختصاصی از لنگو عربی برای مجله ایسوق